BM “Küresel İlkeler Sözleşmesi” — Sorumlu ve Sürdürülebilir İş Dünyası İçin Bir Çerçeve
Birleşmiş Milletler (BM) Küresel İlkeler Sözleşmesi (UN Global Compact – UNGC), şirketlerin insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele konularındaki evrensel ilkelere uyum sağlamasını teşvik etmek amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından 2000 yılında başlatılan, dünyanın en büyük kurumsal sürdürülebilirlik girişimidir. Bugün 160’tan fazla ülkeden 20.000’in üzerinde şirket ve kuruluş bu girişime üyedir ve bu yapı, sorumlu iş anlayışının küresel bir hareketine dönüşmüştür.1
Küresel İlkeler Sözleşmesi, temelini insan hakları (İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi), emek (ILO’nun temel sözleşmeleri), çevre (Rio Çevre ve Kalkınma Bildirgesi) ve yolsuzlukla mücadele (BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi) gibi uluslararası kabul görmüş standartlardan alan On İlke üzerine kurulu bir çerçevedir. Bu ilkeler, işletmelerin sürdürülebilirliği, şeffaflığı ve etik davranışları tüm faaliyetlerinde sistematik biçimde uygulamasına yardımcı olur.
Küresel İlkeler Sözleşmesi Neden Önemlidir?
UNGC, sürdürülebilir kalkınmanın yalnızca hükümetlerin çabalarıyla sağlanamayacağı yönündeki güçlü küresel farkındalığın bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. İklim değişikliği, eşitsizlikler, çevresel bozulma ve yolsuzluk gibi sorunlar, kamu politikalarının yanında özel sektörün aktif liderliğini gerektirir. Özellikle farklı sektörlerde ve ülkelerde faaliyet gösteren şirketler, ekonomik, sosyal ve çevresel sonuçların şekillenmesinde kritik bir role sahiptir.
Şirketler Küresel İlkeler Sözleşmesine katılarak On İlkeye uyum taahhüdünde bulunduğunda, küresel değerlere uyum sağlama iradesini, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) katkıda bulunma isteğini ve uzun vadeli, toplum-gezegen-refah bütünlüğünü önceleyen stratejiler benimsediklerini gösterirler.
Küresel İlkeler Sözleşmesinin Temel Paydaşlara Katkıları
- Hükümetler için: UNGC, şirketlerin sorumlu uygulamalar benimsemesini teşvik ederek ulusal ve uluslararası yönetişim çerçevelerini güçlendirir ve kamu politikası hedefleriyle uyumu artırır.
- Özel sektör için: SAME-SSP gibi şirketler açısından Küresel İlkeler Sözleşmesi hem stratejik hem de itibar açısından önemli bir platform sunar. Temiz enerji, tarımsal gıda ve su, fintech, sağlık ve eğitim gibi çok sayıda alanda sürdürülebilir çözümlerin geliştirilmesini destekler; yatırımcı ve iş ortaklarıyla güveni artırır; ESG risklerinin yönetilmesini kolaylaştırır ve uzun vadeli rekabetçiliği güçlendirir.
- Sivil toplum ve STK’lar için: Girişim; işbirliği, hesap verebilirlik ve etki ölçümünü kolaylaştırır. Özel sektörle toplum arasında yapıcı diyalog ve ortaklık zemini oluşturur.
- Tüketiciler için: Şirketlerin adil çalışma koşullarını, çevresel sorumluluğu, etik yönetim anlayışını ve insan haklarına saygıyı benimsediğini göstererek güven ve şeffaflığı artırır.
- Gelecek nesiller ve çevre için: UNGC, sorumlu üretimi, yeşil inovasyonu, kaynak verimliliğini ve ekosistemlerin korunmasını teşvik ederek daha dayanıklı ve sürdürülebilir bir küresel ekonomi oluşturulmasına katkıda bulunur.
SAME-SSP Küresel İlkeler Sözleşmesini Nasıl Değer Yaratmak İçin Kullanabilir?
SAME-SSP’nin çok sektörlü yapısı ve kapsayıcı-sürdürülebilir çözümlere yönelik kurumsal taahhüdü göz önüne alındığında, Küresel İlkeler Sözleşmesi şirket için güçlü bir uyum çerçevesi sunar. Bu çerçeve sayesinde SAME-SSP:
- Enerji, tarımsal gıda, su, sağlık, eğitim ve dijital finans gibi tüm çözüm alanlarında sorumlu iş standartlarını sistematik biçimde entegre edebilir;
- Şeffaflığı, yönetişimi ve paydaş güvenini küresel normlara dayanarak güçlendirebilir;
- Proje ve ortaklıklarını SKA’larla uyumlu hale getirerek uluslararası işbirliği ve finansman fırsatlarını artırabilir;
- Sürdürülebilir işletme dönüşümünü destekleyen uluslararası ağlara, eğitim programlarına ve inovasyon platformlarına erişim sağlayabilir;
- Etik, çevresel ve toplumsal açıdan sorumlu bir büyüme stratejisini açık biçimde ortaya koyabilir.
Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesini benimsemek, SAME-SSP’nin temel misyonunu güçlendirir: topluma, ekonomiye ve gezegene kalıcı değer yaratan akıllı çözümleri stratejik ortaklıklarla hayata geçirmek.
Dipnot
- United Nations Global Compact (2023). UN Global Compact Annual Report 2023. New York: United Nations. ↩︎